De informatie is afkomstig van de website: http://www.balansdigitaal.nl/. Op deze website heb ik veel informatie kunnen vinden over veel voorkomende ontwikkelings- en leerstoornissen. Naast informatie over wat de stoornis inhoudt worden er ook links en informatie gegeven over instellingen, organisaties waar de naar toe kunt voor meer informatie of hulp bij de stoornis. Als docent zou ik deze website zeker gebruiken om meer informatie in te winnen of te geven aan ouders als ik een leerling met een dergelijke stoornis in de klas zou hebben. Via deze website weet ik ook waar ik ouders en de leerling naar zou kunnen door verwijzen.

Problemen met non-verbale informatieverwerking

NLD is een afkorting van de Engelse term Non-verbal Learning Disabilities. Letterlijk vertaald betekent dat 'non-verbale leerstoornissen', ofwel: leerstoornissen die betrekking hebben op non-verbale informatie. Op zich kan deze term verwarring geven, omdat kinderen met dit beeld verbaal zeer vaardig kunnen overkomen, maar toch problemen kunnen hebben met bepaalde aspecten van taal (met name de betekenis en het begrip van talige boodschappen).

NLD is een begrip uit de neuropsychologie waarbij het gaat om een specifiek profiel van vaardigheden en tekorten bij de informatieverwerking van zintuiglijke prikkels. De auditieve informatie (het horen) wordt beter verwerkt dan de informatie die via zien en voelen binnenkomen. De problemen uiten zich in de motoriek, het ruimtelijk inzicht, het inzicht in oorzaak-gevolg-relaties, de schoolse vaardigheden bij rekenen en schrijven, het werktempo en het 'sociale snapvermogen'.

Oorzaak

Over de biologische achtergronden bij NLD is weinig meer bekend dan het vermoeden dat het gaat om een disbalans in de samenwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft, die vooral het gevolg is van een niet goed functionerende rechterhersenhelft. Recent inzicht geeft aanwijzingen voor een stoornis in de langeafstandsbanen tussen de beide hersenhelften.

Gevolgen

Een kind met NLD vertoont een weerstand tegen het opnemen en verwerken van nieuwe informatie. Dit belemmert de voortgang van de ontwikkeling. Bij NLD nemen de problemen dan ook toe naarmate het kind ouder wordt. Het kind groeit als het ware in de stoornis. NLD wordt in het onderwijs niet snel herkend omdat het kind met zijn goede verbale vaardigheden zijn omgeving vaak op het verkeerde been zet omtrent zijn capaciteiten. Een gevolg is dat een kind met NLD vaak veel te hoog wordt ingeschat en - vooral in het onderwijs - sterk wordt overvraagd. Dat kan ernstige gevolgen hebben voor de emotionele stabiliteit. Het kan leiden tot driftbuien, extreme koppigheid en angsten.

Kenmerken van NLD

Een kind met NLD kunt u herkennen aan een aantal signalen en kenmerken. Dit kunnen zijn:

• trapsgewijze ontwikkeling
• een onhandige, houterige grove motoriek
• veel 'gekke' ongelukjes
• problemen met de fijne motoriek (pengreep, hanteren van mes en vork etc.)
• slechte oog-hand-coördinatie
• een spraakontwikkeling die vrij laat op gang komt (eenmaal op gang gekomen is de spraak goed; wel kunnen er uitspraakproblemen zijn, en eigenaardigheden zoals echoën, herhalingen en een monotone spraak)
• problemen met inzichtelijk rekenen (mechanisch rekenen wordt wel aangeleerd)
• traagheid, onzekerheid in het werk
• moeite met het aanleren van routines (beheerst het kind ze eenmaal, dan zit het er ook goed tot extreem goed in)
• passief gedrag
• weinig sociale vaardigheden
• angst voor ongewone sociale situaties
• onverklaarbare uitingen van woede en angst
• moeite met herkennen van niet-verbale signalen (gebaren, gelaatsuitdrukkingen)
• problemen met overzicht, bijvoorbeeld in de gymzaal en het zwembad
• snel verdwalen
• gevaarlijk gedrag in het verkeer

Jongeren en volwassenen met NLD hebben meer dan gemiddeld te kampen met psychiatrische stoornissen zoals angststoornissen en depressies.

Onderkant formulier

Bovenkant formulier

Het vaststellen van NLD

Op dit moment zijn er nog geen gevalideerde meetinstrumenten om NLD vast te stellen. Onlangs werd een screeningsinstrument ontwikkeld waarmee kan worden vastgesteld of het kind in de gevarenzone van NLD zit.

Een onderzoek naar NLD dient bij voorkeur te worden uitgevoerd door een team van deskundigen, waarbij de volgende zaken in beeld worden gebracht:

• de ontwikkelingsgeschiedenis van het kind
• de schoolprestaties
• de (neuro)psychologische ontwikkeling
• de sociale, emotionele en adaptieve ontwikkeling, zo nodig aangevuld met een kinderpsychiatrisch onderzoek

NLD wordt vaak verward met andere stoornissen, zoals ADHD en PDD-NOS (een aan autisme verwante contactstoornis). NLD kan worden gezien als een aanvullende diagnose die door de diagnoses ADHD en PDD-NOS heen kan lopen. ADHD en PDD-NOS zijn kinderpsychiatrische diagnoses: diagnoses die iets zeggen over het gedrag. De diagnose NLD zegt iets over de informatieverwerking.

Bijkomende stoornissen

NLD is een concept uit de neuropsychologie, waarbij een profiel van sterke en zwakke vaardigheden in kaart gebracht wordt. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar bijkomende stoornissen. Het is wel bekend dat het NLD-profiel bij verschillende psychiatrische stoornissen kan voorkomen. De combinatie sociale problemen, rekenproblemen en motorische problemen worden bijvoorbeeld ook gezien bij kinderen met PDD-NOS en in mindere mate bij kinderen met ADHD. Angsten en depressies komen ook regelmatig voor bij kinderen met het NLD-profiel.

Onderkant formulier

Bovenkant formulier

Aanpak en behandeling van NLD

Voorlichting

Voor het kind met NLD bestaat de hulp uit goede voorlichting aan ouders, leerkrachten en hulpverleners die met het kind werken. Deze voorlichting moet gericht zijn op de volgende twee basisprincipes:

1. Realistische houding
   Tegenover het kind een realistische houding aannemen, een open oog hebben voor zijn onvermogen en er rekening mee houden.
2. Inzicht in sterke en zwakke kanten
   Een goed inzicht ontwikkelen in de sterke en zwakke kanten van het kind. Gebruik maken van zijn sterke kanten (goede verbale vaardigheden) om de ontwikkeling van de zwakke kanten te stimuleren.

Aanpak op school

In het onderwijs moet bij voorkeur gewerkt worden met verbale overzichtelijke en logische stap-voor-stap-methoden. Uitgangspunt daarbij is het 'delen-naar-geheel-principe': het geheel moet vanuit de delen worden opgebouwd, anders kan het kind het niet overzien.

Onderkant formulier

Advies en informatie

• NLD of non-verbale leerstoornis
  Informatie over NLD van de Vlaamse vereniging Gilles dela Tourette
• Niels van Keulen
  Site over NLD die Niels samen met zijn vader maakte
• NLD-BPRourke
  Website over NLD van de Canadese professor B.P. Rourke, kinderneurospycholoog gespecialiseerd in NLD.
• NLDline
  Amerikaanse site met informatie over NLD
• NLD on the web
  Amerikaanse site met informatie en literatuur over NLD voor ouders, onderwijs en professionals

Lotgenotencontact

• Forum NLD
  Forum van de Vlaamse NLD-vereniging voor ouders, leerkrachten en hulpverleners van kinderen met NLD en voor kinderen die zelf NLD hebben

Onderwijs

• NLD op Kennisnet
  Overzicht van informatie, instanties en materialen over Non-verbale leerstoornis
• Huiswerkkast
  Informatie over kast voor sorteren van schoolboeken en huiswerk, ontworpen door ouder van kind met NLD
• NLD in je klas
  Project PABO-student met informatie en tips voor leerkrachten van kinderen met NLD
• Sclera pictogrammen
  Zeer uitgebreid bestand zwart-wit pictogrammen, gratis te downloaden en zowel thuis als op school toepasbaar

Organisaties

• NLD-VSLD
  Vlaamse NLD-vereniging