Er zijn veel verschillende werkvormen en organisatievormen die je in het onderwijs kunt gebruiken. Op de website: http://www.win.tue.nl/~keesh/eduwiki/images/1/11/Activerende_werkvormen.pdf worden veel voorbeelden daarvan gegeven. Deze gericht op het voortgezet onderwijs, maar zeker ook bruikbaar in de bovenbouw van het primair onderwijs.

Wat is het nut van activerende werkvormen? De leerlingen worden gemotiveerd en actief betrokken bij de les, in plaats van dat de alleen achterover leunen en alles consumeren. Dit wordt uitgelegd in de onderstaande tekst, afkomstig van de website: http://www.allesovertaal.nl/allesovertaal/pagina.asp?pagkey=68128

Activerende werkvormen

Tegenover consumerend leren, waar veel leerlingen van beticht worden, staat activerend leren. Het is bekend dat als je actief met lesstof aan de slag gaat, de stof veel beter beklijft. Maar hoe zijn leerlingen te activeren?

Allereerst moeten de luiken van de leerlingen open: als ze geen interesse hebben, komt er vrij weinig naar binnen, laat staan dat er iets blijft hangen. De luiken gaan open:

• door de voorkennis van leerlingen te activeren. Door aan te sluiten bij wat ze al weten, wordt een kader, een bodem voor nieuwe of aanvullende lesstof gecreëerd.
• door leerlingen het nut van een opdracht of lesstof te laten zien. Nut voor later (opleiding of werk), nut voor andere vakken, nut voor anderen ('maatschappelijk nut), of nut voor zichzelf.
• door onderwerpen of thema's aan te bieden die leerlingen interessant of gewoon leuk vinden, met andere woorden door aan te sluiten bij hun interesses en leefwereld.
• door werkvormen aan te bieden die leerlingen uitdagend of leuk vinden.
• door de leerlingen een concreet eindproduct of einddoel in het vooruitzicht te stellen dat ze willen halen.

Als de luiken open zijn, moeten de leerlingen tijdens het werken aan de opdachten en het doornemen van de lesstof regelmatig geactiveerd worden. Dit kan door:

• leerlingen in tweetallen of groepjes te laten werken en ze van elkaar te laten leren.
• afwisselende, uitdagende werkvormen aan te bieden.
• leerlingen zelf te laten ontdekken wat bepaalde begrippen inhouden of hoe dingen werken of in elkaar zitten.
• leerlingen verantwoordelijkheid te geven voor hun leerproces en eindproduct of -doel.

Activerende opdrachten zijn erop gericht de leerlingen te motiveren en te activeren. Echter dwangmatig activeren werkt niet optimaal. Als leerlingen alleen maar zelf moeten ontdekken, moeten leren van elkaar, via spelletjes kennis moeten verwerven, schiet dat het doel voorbij. Leerlingen willen best eens een halve les 'lekker oefeningetjes maken'. Bovendien is bij sommige activerende werkvormen intensieve begeleiding door de docent noodzakelijk en dit staat haaks op het uitgangspunt van zelfstandig werken.