Bewijs Discalculie

De informatie is afkomstig van de website: http://www.balansdigitaal.nl/. Op deze website heb ik veel informatie kunnen vinden over veel voorkomende ontwikkelings- en leerstoornissen. Naast informatie over wat de stoornis inhoudt worden er ook links en informatie gegeven over instellingen, organisaties waar de naar toe kunt voor meer informatie of hulp bij de stoornis. Als docent zou ik deze website zeker gebruiken om meer informatie in te winnen of te geven aan ouders als ik een leerling met een dergelijke stoornis in de klas zou hebben. Via deze website weet ik ook waar ik ouders en de leerling naar zou kunnen door verwijzen.

 

Wat is dyscalculie?

Dyscalculie betekent letterlijk 'niet kunnen berekenen'. Het is net als bij dyslexie in feite een andere term voor ernstige en hardnekkige problemen bij het aanleren van bepaalde schoolse vaardigheden, die niet worden veroorzaakt door een gebrek aan intelligentie of te weinig onderwijs. Bij dyscalculie gaat het om ernstige en hardnekkige problemen met het leren en vlot/accuraat oproepen/toepassen van reken-wiskundekennis (feiten/afspraken).

Deze definitie van dyscalculie geeft net als bij dyslexie een beschrijving van de problemen en noemt geen oorzaken of verklaringen. In de eerste jaren van het basisonderwijs worden de basisvaardigheden van het rekenen intensief geoefend met het doel ze te automatiseren. Een leerling weet dan dat 5 plus 4 negen is en stapt moeiteloos over naar 15 plus 4 of 15 plus 14. Hetzelfde geldt voor eenvoudige aftrek-, vermenigvuldig- en deelsommen. Deze vaardigheden zitten dan opgeslagen in het lange-termijngeheugen en worden daar zo nodig zonder enige moeite (automatisch) uit naar boven gehaald. Er hoeft dan geen energie besteed te worden om eenvoudige sommen en onderdelen van bewerkingen uit te rekenen. Dat is handig, want een kind kan van opgeslagen kennis gebruik maken als de rekenopgaven ingewikkelder worden. Kinderen met dyscalculie slagen er niet in zich deze rekenvaardigheden vlot eigen te maken. Er is bij hen sprake van een beperkte 'rekengeschiktheid' in vergelijking met wat ze kunnen begrijpen van rekenen/wiskunde.

 

Oorzaak en gevolgen van dyscalculie

Over de oorzaak van dyscalculie bestaat nog niet voldoende duidelijkheid. De toenemende kennis uit neuropsychologisch onderzoek suggereert dat het zou gaan om een betrokkenheid van (en mogelijke uitval in) specifieke hersengebieden. Overigens is voorzichtigheid hier op z'n plaats. Uit het hersenonderzoek naar leerstoornissen weten we vaak wel dat bepaalde hersengebieden er iets mee te maken hebben, maar niet wat ze ermee te maken hebben. Bij sommige soorten van dyscalculie zou een erfelijke factor een rol kunnen spelen, omdat het bekend is dat dyscalculie vaak in families voorkomt.


Aantallen
Hoewel rekenproblemen in het basisonderwijs minder snel worden herkend dan leesproblemen en we met het noemen van aantallen dus voorzichtig moeten zijn, schatten deskundigen dat het bij dyscalculie net als bij dyslexie gaat om 3-4% van de leerlingen. Dyscalculie kan geïsoleerd voorkomen, maar ook in combinatie met andere leerstoornissen zoals bijvoorbeeld dyslexie.


De gevolgen

De stoornis dyscalculie leidt tot allerlei beperkingen en extra last in het dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan het niet vlot met geld kunnen omgaan bij het afrekenen van boodschappen, het niet goed kunnen gebruiken van de NS-borden met spoortijden en problemen met klokkijken. Mensen met dyscalculie lopen tegen veel dagelijkse problemen aan waar anderen zich niet van bewust zijn.

Wanneer dyscalculie niet wordt herkend kan er een verkeerd beeld ontstaan van de capaciteiten van de leerling en de achtergrond van de rekenproblemen. Het kind kan daardoor onnodig veel moeilijkheden ondervinden bij het uitvoeren van rekenbewerkingen, het leren van wiskunde en andere vakken. Dit kan talent frustreren en emotionele gevolgen hebben, zoals bijvoorbeeld faalangst of depressiviteit.

 

Bovenkant formulier

Kenmerken van dyscalculie

Als u denkt dat uw kind dyscalculie heeft, kunt u dit herkennen aan een aantal zaken. De leerling:

  • gebruikt simpele procedures (blijft bijvoorbeeld lang op de vingers tellen in plaats van te werken met clusters van getallen; 5, 10, 100 etc.)
  • maakt veel fouten in een stapsgewijze aanpak
  • heeft problemen met de volgorde van de te nemen stappen bij een bepaalde strategie
  • kan geen associaties maken met eerder opgedane kennis
  • heeft problemen met de plaats van getallen
  • maakt veelvuldig omkeringen van getallen

Verder zijn er een aantal algemene problemen bij kinderen met leerstoornissen te herkennen:

  • trager tempo
  • een ongunstig aanpakgedrag: een passieve of impulsieve aanpak
  • een minder goed werkend korte-termijngeheugen
  • een minder efficient gestructureerd lange-termijngeheugen
  • problemen met het vasthouden van de instructie
  • problemen om snel de essentie van een opdracht te doorzien
  • minder flexibiliteit in het overschakelen van het ene naar het andere niveau
  • moeite het eigen werk te controleren en te reflecteren op eigen werk
  • emotionele problemen, bijvoorbeeld faalangst.

Onderkant formulier

 

Diagnose dyscalculie

Er is geen simpele test die uitspraken doet over het wel of niet bestaan van dyscalculie. Wanneer rekenproblemen niet over gaan met extra oefening en het kind met andere vakken wel goed presteert, moet er op taakniveau onderzoek worden gedaan. Dit betekent dat er onderzoek wordt gedaan naar de uitvoering van rekentaken.

Een intelligentieonderzoek is niet meteen nodig. Er moet eerst gekeken worden hoe het kind een rekentaak uitvoert en of de basisfeiten en procedures wel gekend en geautomatiseerd zijn. Ook moet nagegaan worden of het kind voldoende onderwijs heeft gehad en of er bijvoorbeeld geen emotionele problemen zijn. Verder is van belang te kijken naar de gebruikte rekenmethode en is ook het taalniveau van groot belang, want rekenen is veel taliger dan vaak wordt gedacht.

 

Dyscalculieverklaring

De diagnosticus stelt, naast een deskundigenrapport, vaak ook een dyscalculieverklaring op. Hierin kan de deskundige vastleggen op welke gebieden zich problemen voordoen, welke specialistische hulp er nodig is en welke voorzieningen en aanpassingen de leerling nodig heeft. De school kan deze verklaring vervolgens gebruiken om het kind de benodigde hulp te bieden.

 

Protocol

Het protocol ERWD (Ernstige Reken-Wiskundeproblemen en Dyscalculie) is in mei 2011 verschenen. Het doel van dit landelijke protocol is het bieden van richtlijnen en handvatten voor de praktijk om optimaal rekenwiskunde-onderwijs te kunnen ontwikkelen voor alle kinderen en jongeren in de leeftijd tot 14 jaar. Lees meer bij Protocol Dyscalculie.

 

Bijkomende problemen

Dyscalculie gaat meer dan gemiddeld samen met andere leer- en ontwikkelingsstoornissen zoals dyslexie en ADHD. Rekenproblemen komen ook meer dan gemiddeld voor bij kinderen met PDD-NOS en kinderen met NLD.

 

Protocol dyscalculie

Anders dan bij dyslexie is er onder deskundigen nog geen overeenstemming over het begrip dyscalculie, hoe het wordt vastgesteld, wat er in een dyscalculieverklaring moet staan en welke voorzieningen er zijn toegestaan. Dit leidt in de praktijk tot een grote diversiteit.

In 2008 is een project gestart dat in 2010 moet leiden tot een protocol voor de aanpak van ernstige reken-/wiskundeproblemen en dyscalculie. Het project wordt uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken/wiskunde Onderwijs (NVORWO). Hiermee is een begin gemaakt met een eenduidige aanpak van dyscalculie.

Het doel van dit landelijk protocol is het bieden van richtlijnen en handvatten voor de praktijk om optimaal rekenwiskunde-onderwijs te kunnen ontwikkelen voor alle kinderen en jongeren in de leeftijd tot 14 jaar. Het protocol beschrijft procedures en beslismomenten voor het tijdig signaleren, diagnosticeren en begeleiden van kinderen met ernstige reken- en wiskundeproblemen. Het protocol geeft ook informatie over mogelijke faciliteiten voor leerlingen met dyscalculie. Deze faciliteiten kunnen in een dyscalculieverklaring vastgelegd worden.

 

Aanpak en behandeling van dyscalculie

Leerlingen met dyscalculie hebben baat bij gestructureerd onderwijs, waarbij de opgaven stap-voor-stap worden aangeboden. Er is veel extra oefening en herhaling nodig, omdat deze leerlingen moeite hebben met het automatiseren van het rekenen, zoals de tafels van vermenigvuldiging.

Naast extra oefening is het ook belangrijk aandacht te besteden aan emotionele ondersteuning. De leerling moet weer vertrouwen krijgen in de eigen capaciteiten.

Hulp kan gezocht worden bij het zorgteam van de school of bij een particulier werkende orthopedagoog of remedial teacher.

 

Voorzieningen

Leerlingen met dyscalculie kunnen, op grond van artikel 55 van het Eindexamenbesluit, in aanmerking komen voor 30 minuten extra tijd bij de eindexamens.

Een dyscalculieverklaring, afgegeven door de deskundige die de diagnose heeft gesteld, kan het kind helpen om een aantal extra voorzieningen te krijgen. De school bepaalt zelf welke voorzieningen bij toetsen en schoolexamens zijn toegestaan.

 

Advies en informatie - voor ouders

  • Dyscalculie.org
    Informatie voor ouders en leerkrachten door ouder van kind met dyscalculie (inclusief forum)
  • Gedragsproblemen in de klas
    Site met uitgebreide informatie over gedragsproblemen, ontwikkelingsproblemen en leerstoornissen in de klas, ontwikkeld door een basisschool-leerkracht
  • Functiebeperkingen: dyscalculie
    Informatie en tips over studeren met dyscalculie of andere handicap of chronische ziekte. Van Expertisecentrum Handicap+studie.
  • Dyscalculie en rekenproblemen
    Informatie op Kennisnet over dyscalculie en rekenproblemen. Met overzicht van achtergrondinformatie, instanties en materialen
  • Let op!
    Informatiepunt voor leerstoornissen, waaronder dyscalculie, voor ouders, leerkrachten, jongeren en kinderen. Site van Vlaamse vereniging Die-'s-lekti-kus.
  • Hoe is de begeleiding van leerlingen met dyscalculie geregeld?
    Informatie Ministerie OCW voor ouders, over de begeleiding van leerlingen met dyscalculie
  • Onlineklas.nl
    Site met online-programma's op het gebied van o.a. rekenen, om thuis of op school mee te oefenen. Ontwikkeld door leerkracht basisschool.
  • Rekenen leren
    Informatie over rekenen en rekenproblemen van De Lantaarn, onderwijsadviesdienst voor school en ouders
  • Rekenstoornis
    Informatie over dyscalculie. De website is opgesteld in samenwerking met Dr. Hans van Luit, dyscalculie-expert en Universitair Hoofd Docent en Onderzoeker aan de Universiteit Utrecht.
  • Thuis in taal en rekenen
    Site die ouders ondersteunt als zij thuis aan de slag gaan met hun kind op het gebied van taal en rekenen. Ontwikkeld door LOBO, algemene vereniging voor ouders in het onderwijs.

 

 Advies en informatie - voor het onderwijs

  • Deskundigenforum dyscalculie
    Forum van Kennisnet waar deskundige Tom Braams vragen uit de praktijk over dyscalculie en rekenproblemen beantwoord.
  • Dossier dyscalculie - Studio24
    Informatie, interviews en video's over dyscalculie van Studio24, online platform van, voor en door leraren, bedoeld voor verdere professionalisering van de onderwijspraktijk
  • Dyscalculie en rekenproblemen
    Informatie op Kennisnet over dyscalculie en rekenproblemen. Met overzicht van achtergrondinformatie, instanties en materialen
  • Gedragsproblemen in de klas
    Site met uitgebreide informatie over gedragsproblemen, ontwikkelingsproblemen en leerstoornissen in de klas, ontwikkeld door een basisschool-leerkracht
  • Freudenthal Instituut
    Instituut dat zich ten doel stelt de kwaliteit van het onderwijs in rekenen, wiskunde en natuurwetenschappen te verbeteren, o.a. door onderzoek en opleiding. Onderdeel Universiteit Utrecht.
  • LBRT
    Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers. Vereniging van leerkrachten, gespecialiseerd in de hulp van leerlingen met leerproblemen.
  • Math4all.nl
    Wiskunde voor iedereen met praktische opdrachten, projecten en probleemaanpak.
  • Rekenen leren
    Informatie over rekenen en rekenproblemen van De Lantaarn, onderwijsadviesdienst voor school en ouders
  • Rekenstoornis
    Informatie over dyscalculie. De website is opgesteld in samenwerking met Dr. Hans van Luit, dyscalculie-expert en Universitair Hoofd Docent en Onderzoeker aan de Universiteit Utrecht.
  • Rekenweb
    Projectsite van het Freudenthal Instituut voor professionals in het (reken)onderwijs op de basisschool.
  • Wisweb
    Projectsite van het Freudenthal Instituut over de ontwikkeling van het wiskunde-onderwijs in het VO.
  • Wiki dyscalculie
    Informatie over dyscalculie van Freudenthal Instituut

 

Ervaringen en Lotgenotencontact

  • Forum dyscalculie.org
    Fourm van dyscalculie.org, een site ontwikkeld door een ouder van een kind met dyscalculie.

 

Onderzoek en diagnose

  • Freudenthal Instituut
    Instituut dat zich ten doel stelt de kwaliteit van het onderwijs in rekenen, wiskunde en natuurwetenschappen te verbeteren, o.a. door onderzoek en opleiding. Onderdeel Universiteit Utrecht.

 

Organisaties

  • Die-'s-lekti-kus
    Vlaamse vereniging voor leerstoornissen en/of problemen bij het leren.
  • Sprankel
    Vlaamse vereniging van ouders van normaalbegaafde kinderen met leerproblemen, waaronder dyscalculie

 

Maak jouw eigen website met JouwWeb